"บุพนิมิต ๓๒ ประการ"


ในหนังสือพระปฐมสมโพธิกถา พระนิพนธ์สมเด็จกรมพระปรมานุชิตชิโนรส กล่าวถึงลางบอกเหตุอัศจรรย์หรือ บุพนิมิต ๓๒ ประการ เมื่อพระมหาโพธิสัตว์เสด็จปฏิสนธิในครรภ์พระพุทธมารดา  ทรงประสูติ ทรงตรัสรู้ และปรินิพพาน เช่น

  • โลกนรกอันเคยมืดมนอยู่เป็นนิตย์เกิดสว่างไสว
  • ไฟนรกอเวจีอันร้อนแรงนั้นก็พลันดับลง
  • ผู้ที่ตาพิการกลับมองเห็น
  • ผู้ที่หูหนวกกลับได้ยิน
  • ผู้ที่เป็นใบ้กลับเจรจาได้
  • ผู้ที่เป็นง่อยเปลี้ยขาเสียกลับเดินเหินได้
  • ผู้ที่หลังค่อมกลับเหยียดตรงขึ้นได้
  • สัตว์ทั้งหลายอันต้องพันธนาการคุมขังต่างเป็นอิสระโดยอัตโนมัติ
  • เครื่องดนตรีสรรพดุริยางค์ทั้งหลายต่างประโคมบรรเลงเองอย่างไพเราะ
  • อาภรณ์และแก้วจินดามณีรัตนะทั้งหลายในจักรวาลโลกธาตุเปล่งแสงโอภาส
  • พายุใหญ่กลับสงบลง
  • ดอกไม้ ดอกบัวในสระพากันเบ่งบาน
  • เหล่าต้นไม้ต่างผลิดอกออกผล
  • เกิดฝนทิพย์ประกอบด้วยมวลดอกบุปผาชาติตกลงมาจากฟากฟ้า
  • ดวงจันทร์และดวงดาวในฟากฟ้าต่างเปล่งแสงเจิดจรัสยิ่ง
  • แสงแห่งพระอาทิตย์กลับเย็นสบาย ไม่มีความร้อนปรากฏ
  • เรือหรือพาหนะที่เดินทางไป ต่างกลับมาที่เดิมได้ด้วยตนเอง
  • แม่น้ำทั้งหลายที่หลั่งไหลอยู่ก็หยุดนิ่งอยู่กับที่ไม่ไหลต่อ
  • คลื่นในทะเลและมหาสมุทรสงบนิ่ง
  • น้ำทะเลมีรสจืดสนิท ไม่มีความเค็มของน้ำทะเลปรากฏอยู่
  • ฝูงนก ก็ร่าเริงลงจากฟากฟ้าและต้นไม้ มาอยู่พื้นดินเบื้องล่าง
  • เมฆฝนที่อยู่ใน ๔ มหาทวีป ก็หลั่งน้ำฝนรสอร่อยไปโดยรอบ
  • ในขณะนั้น ประตูเล็กบานประตูใหญ่ก็เปิดได้เอง 
  • ความอดอยากหิวระหาย มิได้บีบคั้นมหาชน ไม่ว่าโลกไหน ๆ
  • ส่วนหมู่สัตว์ที่เป็นเวรกันเป็นนิตย์ ก็ได้เมตตาจิตเป็นอย่างยิ่ง
  • สัตว์ทั้งหลาย ทั้งฝูงกาก็เที่ยวไปกับฝูงนกเค้าแมว ฝูงหมาป่า ก็ยิ้มแย้มกับฝูงหมู
  • งูมีพิษ ทั้งงูไม่มีพิษ ก็เล่นหัวกับพังพอนทั้งหลาย 
  • ฝูงหนูบ้าน มีใจคุ้นกันสนิทก็จับกลุ่มกันใกล้กับหัวของแมว
  • ความกระหายน้ำ ในโลกของปีศาจ ที่ไม่ได้น้ำมาเป็นพุทธันดร ก็หายไป
  • ส่วนหมู่สัตว์ที่มีจิตเลื่อมใส ก็กล่าวปิยวาจาแก่กันและกัน
  • ฝูงม้าที่มีใจร่าเริงก็ลำพองร้อง แม้ฝูงช้างใหญ่เมามันก็ส่งเสียงโกญจนาท
  • รอบๆ หมื่นโลกธาตุ ก็เกลื่อนกลาดด้วยจุรณจันทน์หอมกรุ่น อบอวลหวลหอมด้วยกลิ่นดอกไม้ 
  • หญ้าฝรั่นและธูป มีมาลัยเป็นธงใหญ่งามต่างๆ 

    ก็ในบุพนิมิต ๓๒ นั้น เป็นไฉนในสรรพคุณแห่งความเป็น "พระพุทธเจ้า"
  1. ความไหวแห่งหมื่นโลกธาตุ เป็นบุพนิมิตแห่งการได้พระสัพพัญญุตญาณของพระองค์
  2. การประชุมเทวดาทั้งหลายในจักรวาลเดียว เป็นบุพนิมิตแห่งการประชุมพร้อม
    เพรียงกันรับธรรมในกาลที่พระองค์ทรงแสดงพระธรรมจักร
  3. การรับของเทวดาทั้งหลายก่อน เป็นบุพนิมิตแห่งการได้รูปาวจรฌาน ๔ 
  4. การรับของมนุษย์ทั้งหลายภายหลัง เป็นบุพนิมิตแห่งการได้อรูปวจรฌาน ๔ 
  5. การประโคมของกลองหุ้มหนังและกลองทั้งหลายได้เอง เป็นบุพนิมิตแห่งการยัง มหาชนให้ได้ยินเสียงกลองธรรมขนาดใหญ่ 
  6. การบรรเลงเสียงเพลงได้เองของพิณและอาภรณ์เครื่องประดับ เป็นบุพนิมิตแห่งการได้อนุบุพวิหารสมาบัติ
  7. การที่เครื่องพันธนาการขาดหลุดได้เอง เป็นบุพนิมิตแห่งการตัดอัสมิมานะ 
  8. การปราศจากโรคทุกอย่างของมหาชน เป็นบุพนิมิตแห่งการได้ผลแห่งสัจจะ ๔ 
  9. การเห็นรูปของคนตาบอดแต่กำเนิด เป็นบุพนิมิตแห่งการได้ทิพยจักษุ 
  10. การได้ยินเสียงของคนหูหนวก เป็นบุพนิมิตแห่งการได้ทิพโสตธาตุ 
  11. การเกิดอนุสสติของคนใบ้แต่กำเนิด เป็นบุพนิมิตแห่งการได้สติปัฏฐาน ๔ 
  12. การเดินไปได้ด้วยเท้าของคนขาพิการ เป็นบุพนิมิตแห่งการได้อิทธิบาท ๔ 
  13. การกลับมาสู่ท่าเรือสุปัฏฏนะได้เองของเรือที่ไปต่างประเทศ เป็นบุพนิมิตแห่งการบรรลุปฏิสัมภิทา ๔ 
  14. การรุ่งโรจน์ได้เองของรัตนะทั้งหลาย เป็นบุพนิมิตแห่งการได้แสงสว่างในธรรม 
  15. การดับของไฟในนรก เป็นบุพนิมิตแห่งการดับไฟ ๑๑ กอง 
  16. การไม่ไหลแห่งน้ำในแม่น้ำทั้งหลาย เป็นบุพนิมิตแห่งการได้จตุเวสารัชชญาณ 
  17. แสงสว่างในโลกันตริกนรก เป็นบุพนิมิตแห่งการกำจัดความมืดคืออวิชชา แล้วเห็นแสงสว่างด้วยญาณ 
  18. ความที่มหาสมุทรมีน้ำอร่อย เป็นบุพนิมิตแห่งความที่ธรรมวินัยมีรสเดียว คือ รสพระนิพพาน 
  19. ความไม่พัดแห่งลม เป็นบุพนิมิตแห่งการทำลายทิฏฐิ ๖๒ 
  20. ความที่ต้นไม้ทั้งหลายออกดอกบาน เป็นบุพนิมิตแห่งความที่ธรรมวินัยออกดอกบาน โดยดอก คือ วิมุตติ 
  21. ความจรัสแสงยิ่งของดวงจันทร์ เป็นบุพนิมิตแห่งความที่พระองค์เป็นที่รักใคร่ของคนเป็นอันมาก 
  22. ความที่ดวงอาทิตย์สุกใสแต่ไม่ร้อนแรง เป็นบุพนิมิตแห่งความเกิดขึ้นแห่งความสุขกายสุขใจ
  23. การโผบินจากท้องฟ้าเป็นต้นสู่แผ่นดินของฝูงนก เป็นบุพนิมิตแห่งการฟัง
    พระโอวาทแล้วถึงสรณะด้วยชีวิตของมหาชน 
  24. การตกลงมาแห่งเมฆฝนที่เป็นไปในทวีปทั้ง ๔ ห่าใหญ่ เป็นบุพนิมิตแห่งฝน คือ ธรรมขนาดใหญ่ 
  25. การอยู่ในภพของตนๆ ระเริงเล่นด้วยการฟ้อนรำเป็นต้นของเทวดาทั้งหลาย
    เป็นบุพนิมิตแห่งการทรงบรรลุความเป็นพระพุทธเจ้าแล้ว ทรงเปล่งพระอุทาน 
  26. การเปิดได้เองของประตูเล็กและบานประตูใหญ่ เป็นบุพนิมิตแห่งการเปิดประตู
    คือ มรรคมีองค์ ๘ 
  27. ความไม่มีความหิวบีบคั้น เป็นบุพนิมิตแห่งการได้อมตะด้วยกายคตาสติ 
  28. ความไม่มีความกระหายบีบคั้น เป็นบุพนิมิตแห่งความมีความสุขโดยสุขในวิมุตติ 
  29. ความได้เมตตาจิตของผู้มีเวรทั้งหลาย เป็นบุพนิมิตแห่งการได้พรหมวิหาร ๔ 
  30. ความที่หมื่นโลกธาตุ มีธงคันหนึ่งเป็นมาลัย เป็นบุพนิมิตแห่งความที่พระศาสนามีธงอริยะเป็นมาลัย 
  31. -  32. ส่วนคุณวิเศษที่เหลือ พึงทราบว่าเป็นบุพนิมิตแห่งการได้พุทธคุณที่เหลือ